Sinop Yatırımlar ile Büyüyor!

Mitridat'tan Diyojen'e, Selçuklu'dan Osmanlı'ya Karadeniz'in en önemli konumlarından birine sahip olan Sinop'a yatırım çekmek amacı ile Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı Sinop Yatırım Destek Ofisi olarak 7/24 çalışmaktayız.

Sinop Yatırım Destek Ofisi olarak sadece Sinopluların Sinop'a dönüşü için değil, tüm vatandaşlarımız için Sinop'un yatırım için avantajlı illerden biri olduğunu gerek sunumlar gerek ise tanıtıcı dökümanlar yardımı ile açıklayarak yatırımların Sinop'a yönelmesini, ilin kalkınmasına katkıda bulunmayı, Sinop ekonomisinin güçlenmesini hedeflemekteyiz.

Yatırım konusunda bizlere en çok yöneltilen soru neden Sinop? Yatırım için Türkiye'deki 81 ilden neden Sinop'a yatırım yapmalıyız?

Bu sorunun cevapları arasından en önemlisi yeni yatırım teşvik sisteminin Sinop'a getirdikleridir. Yeni Teşvik Sistemi 5 Nisan 2012 tarihinde Başbakan Sn. Recep Tayyip Erdoğan'ın yapmış olduğu sunum ile tanıtılmış, 20 Haziran 2012 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanması ile birlikte resmiyet kazanmıştır. Yeni teşvik sistemine ilişkin verilere geçmeden önce Sinop’un yatırım ortamı ile ilgili kısa bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Toplam nüfusu yaklaşık 202.000 olan Sinop’ta Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sinop İl Müdürlüğü’nden alınan verilerden sadece sanayi sicil belgeli olan firmalar incelenmiş olup, toplam 169 sanayi sicil belgeli firma ve 5.111 kişilik istihdam tespit edilmiştir. Firma başına düşen 30 kişilik istihdam ile Sinop’taki firmaların ciddiyeti öne çıkmaktadır. İlde 2 adet Organize Sanayi Bölgesi (Sinop ve Boyabat Organize Sanayi Bölgeleri) bulunmakta olup, Boyabat Organize Sanayi Bölgesi (OSB) 2013 yılında yer tahsisine başlayacaktır.

Sinop lojistik konusunda sahip olduğu liman ile Türkiye’nin Ukrayna, Rusya ve Gürcistan’a açılan kapısıdır. 2007 yılında başlatılan feribot seferleri ile Sinop’tan Yalta’ya (Ukrayna) 6,5 saatte geçmek mümkündü. Yine Sinop’un sahip olduğu havaalanı (Sinop Havaalanı) ile İstanbul’a her gün karşılıklı seferler gerçekleştirilmektedir. Son olarak, Karayolları 7. Bölge Müdürlüğü’nün çalışmaları ile 2013 yılında Sinop – Ankara, Sinop – İstanbul ve Sinop – Samsun mesafelerinin çok daha kısalacağı hedeflenmektedir.

2007 yılında kurulmuş olan Sinop Üniversitesi 4 fakülte, 2 yüksekokul, 2 enstitü ve 4 meslek yüksekokulundan oluşmuş 12 ayrı biriminde öğrencilere hizmet vererek nitelikli işgücünün oluşmasına katkı sağlamaktadır.

2011 yılında gerçekleştirilen ihracat rakamlarına göre ilk 1.000’de firmalar bulunduran Sinop, özellikle su ürünleri, yaş meyve ve sebze, tekstil alanlarında ihracat gerçekleştirmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) alınan iller bazında en güncel verilere göre Sinop’un işsizlik oranı 2010 yılında % 8,7 olup, Türkiye ortalamasının (% 11,9) altındadır.

Genel olarak değerlendirildiğinde Sinop, Türkiye’nin diğer ülkelere kıyasla sahip olduğu istikrarın Türkiye’deki diğer iller ile kıyaslanmasında göstermektedir; yıllar geçtikçe büyüyen, ülke içerisinde adını daha çok duyuran bir il…

Yatırım teşvik sistemine dönülecek olursa, kimileri için karmaşık olan ya da hala anlaşılamayan bu yeni teşvik sisteminin Sinop’a kazandırdıkları ve 2010 – 2012 yılları arasında Sinop’ta alınan yatırım teşvik belgeleri incelenmiş ve ortaya konulmuştur.

Eski Teşvik Sistemi ile Yeni Teşvik Sisteminin Kıyaslanması

Eski teşvik sistemine (2009) göre Türkiye 4 bölge üzerinden değerlendirilmekte olup, Sinop ili 4. bölgede yer almakta idi. Yeni teşvik sisteminde ise Türkiye artık 6 bölge üzerinden değerlendirilmekte olup Sinop 5. bölgede yer almaktadır. Eğer yatırım Sinop veya Boyabat OSB’de gerçekleşirse yatırım 6. Bölge teşviklerinden yararlanmaktadır.

Yatırımcıya sunulan desteklere “Stratejik Yatırım Destekleri” eklenmiş olmakla beraber Sinop’u yatırım anlamında en çok ilgilendiren konu “Bölgesel Teşvikler” olmaktadır. Bu yüzden bu yazı daha çok bölgesel teşvikler üzerine odaklanmaktadır.

İki teşvikte de Sinop'a yatırım yapan yatırımcının desteklendiği konu başlıkları aynı olsa da desteğin rakamsal boyutu oldukça farklıdır.

Tablo-1. Eski ve Yeni Teşvik Sistemi’nde Desteklerin Kıyaslanması

Eski Teşvik Sistemi		Yeni Teşvik Sistemi
Destek Türü	4. Bölge	Destek Türü	5. Bölge	6. Bölge*
KDV Muafiyeti	Mevcut	KDV Muafiyeti	Mevcut	Mevcut
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği	7 yıl	Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği	7 yıl	10 yıl
Vergi Desteği	% 90	Vergi Desteği	% 80	% 90
Faiz Desteği	5 puan	Faiz Desteği	5 puan	7 puan
Yatırım Yeri Desteği	Mevcut	Yatırım Yeri Desteği	Mevcut	Mevcut
Gümrük Muafiyeti	Mevcut	Gümrük Muafiyeti	Mevcut	Mevcut

* Yatırım Sinop ya da Boyabat OSB’de gerçekleşirse 6. Bölge desteklerinden yararlanılmaktadır.

Eski teşvik sisteminde de uygulanan destekleri tekrardan belirtmek gerekirse; yatırımcı Sinop’a yatırım gerçekleştirdiğinde gümrük ve KDV muafiyetinden yararlanmaktadır. Yatırımı ile birlikte ihtiyaç duyacağı yeni çalışanlarının sigorta priminin ödenmesi konusunda 7 yıl (OSB’de 10 yıl) boyunca devlet desteğinden yararlanmaktadır. Yatırım teşvik belgesi ile birlikte yatırımcı ihtiyaç duyacağı krediyi Türk Lirası cinsinde 5 puan, döviz cinsinde 2 puanlık faiz indirimi ile toplam destek tutarı 700.000 TL olana kadar kullanabilmektedir. Yatırım OSB’de gerçekleşirse Türk Lirası cinsinde 7 puan, dövizde ise 2 puanlık faiz indirimi ile toplam 900.000 TL’lik desteğe kadar kredi temini mümkündür.

Yeni teşvik sisteminin en büyük artılarından biri yatırımcıyı yatırım döneminde desteklemesidir; yeni teşvik sistemi öncesinde yatırımcıların yatırımı süresince herhangi vergi desteğinden yararlanması söz konusu değil iken, yeni teşvik sistemi ile devlet yatırımcıların yatırım süresi boyunca da vergi indiriminden yararlanmasına imkan vermektedir.

Sinop’a yatırım yapacak olan yatırımcı için, yatırıma katkı tutarının belirli bir kısmı yatırım döneminde tüm faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar üzerinden uygulanabilecektir. Aşağıda belirtilen tablo rakamlar olarak yatırımcının Sinop’ta yararlanabileceği destekleri göstermektedir.

Tablo-2. Yeni Teşvik Sistemi’nde Sinop’a Verilen Destekler

		5. Bölge (Sinop’a Yatırım)	6. Bölge (Sinop veya Boyabat OSB’ye Yatırım)
Yatırım Tutarı		5 Milyon TL	5 Milyon TL
Vergi İndirimi		% 80	% 90
Yatırıma Katkı Oranı		% 40	% 50
İndirilebilecek Vergi Tutarı		2 Milyon TL	2,5 Milyon TL
İndirilebilecek Vergi Oranı	Yatırım Döneminde	% 50 ve 1 Milyon TL	%80 ve 2 Milyon TL
	İşletme Döneminde	%50 ve 1 Milyon TL	%20 ve 0,5 Milyon TL

Tekrardan belirtmek gerekir ki, Sinop’a yatırım yapan bir yatırımcı yatırımı Sinop ya da Boyabat Organize Sanayi Bölgesi’nde yaparsa 6. Bölge teşviklerinden yararlanacaktır. Sinop’taki OSB’lerin uygun olması ve 6. Bölge teşviklerinin daha yüksek olmasından ötürü firmanın yatırımı OSB’de gerçekleştirdiği öngörülmektedir. Bu yatırımda firma toplamda %90’lık vergi indirimi ve %50’lik yatırıma katkı tutarından yararlanacaktır, başka bir deyişle firma 5 milyon TL’lik yatırımı ile toplamda 2,5 milyon TL’lik vergi indiriminden yararlanabilecektir. Burada can alıcı nokta ise firmanın yatırım döneminde devletten aldığı destek: firmanın indirilebilecek vergi oranı yatırım dönemi için %80, işletme dönemi için %20 olabilmektedir. Bu önemli destek sayesinde firma yatırım döneminde 2 Milyon TL’ye kadar vergi indiriminden yararlanabilecektir.   

Yeni Teşvik Sisteminde Yeni Olarak Hangi Sektörler Sinop’ta Desteklenmektedir?

2009 yılında yayımlanan teşvik 2011 yılında (14 Nisan 2011) yayımlanan tebliğ ile değiştirilmiştir. Değişiklik neticesinde eski teşvik sisteminde yer alan 2 başlık yeni teşvik sisteminde yer almazken, 5 yeni alanda Sinop’a yatırım yapan yatırımcı kazançlı hale gelmiştir.

Yeni teşvik sistemi ile birlikte artık Sinop’ta eczacılık ve tıpta kullanılan ürünlerin imalatı, kömür gazı üretimi, radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazlarının imalatı, seracılık, ana metal ve metal döküm sanayi desteklenmektedir.

Tablo-3. Eski ve Yeni Teşvik Sistemi’nde Farklı Olan Sektörler

Eski Teşvik Sistemi’nde Desteklenip Artık Desteklenmeyecek Sektörler	Yeni Teşvik Sistemi ile Birlikte Desteklenmeye Başlanan Sektörler
Patlayıcı Madde İmalatı	İlaç/eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı
	Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm sanayi
	Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı
	Kömür gazı üretimi (sentez gazı)
	Seracılık

Sinop’ta Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımlar (2010 – 2012)

Peki eski teşvik Sinop’a ne kadar yatırım kazandırdı? Ya da Sinoplu yatırımcılar teşvikten ne kadar yararlanabildi? Resmi Gazete’de yayınlanan aylık veriler incelenerek 2010 – 2012 yıllarında Sinop’ta alınan toplam yatırım teşvik belgesi sayısı ve belgenin içerdiği destek türleri elde edilmiştir.

2010 yılında Sinop’ta toplam 23 adet teşvik belgesi alınmış olup toplamda 108.227.744 TL sabit yatırım tutarı ibraz edilmiştir. 29.043.000 $ makine ve teçhizat ithalatı ve 854 istihdam 2010 yılındaki teşvik belgesi başvurularında öngörülmüştür. 23 adet teşvik belgesinin 18’i komple yatırımdır.

Tablo-4. Sinop’ta Yatırım Teşvik Belgelerinde Yararlanılan Destek Türleri, 2010

KDV Muafiyeti	Gümrük Muafiyeti	Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği	Vergi İndirimi	Faiz Desteği	Yatırım Yeri Tahsisi
22	10	19	19	15	1

2010 yılında alınan teşvik belgelerinde KDV muafiyeti, sigorta primi işveren hissesi desteği ve vergi indirimi en çok talep edilen destek kalemi olmuştur.

2011 yılında Sinop’ta toplam 27 yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Bunlardan 25 tanesi komple yeni yatırım olup, 2 adet tevsi ve modernizasyon yatırımı yer almıştır. Toplamda 80.971.677 TL’lik sabit yatırım tutarı ibraz edilmiştir. Yine toplamda 5.555.502 $ ithal makine & teçhizat gösterilmiş olup 811 kişilik istihdam hedeflenmiştir.

Tablo-5. Sinop’ta Yatırım Teşvik Belgelerinde Yararlanılan Destek Türleri, 2011

KDV Muafiyeti	Gümrük Muafiyeti	Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği	Vergi İndirimi	Faiz Desteği	Yatırım Yeri Tahsisi
26	9	11	11	9	4

2011 yılında alınan 27 yatırım teşvik belgesinde yine KDV muafiyeti en çok talep edilen destek kalemi olmuştur. 2011 yılında 4 yatırımcı Sinop’ta yatırım yeri tahsisi konusunda teşvikten yararlanmıştır.

2012 yılında 5 Nisan 2012 tarihine kadar toplamda 6 yatırım teşvik belgeli firma gözükmektedir. Bu yatırımlardan 5’i komple yeni yatırım olarak belirtilirken, 1 tanesi de tevsi yatırım olarak teşvik desteğinden yararlanmıştır.

2012 yılında yeni teşvik sistemine kadar 6 yatırım teşvik belgesi için 14.485.882 TL toplam sabit yatırım gösterilmiş olup, 1.366.502 $ değerinde makine & teçhizat ithalatı ve 316 kişilik istihdam öngörülmüştür. Yatırım teşvik belgeleri genelde imalat alanında çıkarılmış olup, sektörel farklılık göstermiştir.

Tablo-6. Yeni Teşvik Öncesi Sinop’taki Yatırım Teşvik Belgelerinde Yararlanılan Destek Türleri, 2012

KDV Muafiyeti	Gümrük Muafiyeti	Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği	Vergi İndirimi	Faiz Desteği	Yatırım Yeri Tahsisi
6	4	3	3	3	1

Yeni teşvik sistemi öncesi tüm yatırımcılar KDV muafiyeti konusunda talepte bulunmuşken, 1 yatırımcı yatırım yeri tahsisi konusunda teşvikten yararlanma talebini belirtmiştir. 

Yeni teşvik sistemi açıklandıktan sonra Sinop’ta gerçekleşen teşvik belgesi başvuru sayısı incelenirse, Temmuz ayında ise toplam 3 yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Toplam 63.294.841 TL’lik sabit yatırım tutarı ibraz edilirken, 53 kişilik istihdam ve 3.493.436 $ makine ve teçhizat ithalatı öngörülmüştür. Teşviklerin 1’i bölgesel, 2’si ise genel teşvik belgesidir.

Sahip olduğu OSB’lerin altyapısının güçlendirilmesi, yatırımcıları Kalkınma Ajansı, KOSGEB, İŞKUR gibi kurumlar ile destekleyen Sinop yatırımlar konusunda küçük adımlar yerine büyük adımlar atma dönemine girmiştir. 2009 yılında açıklanan teşvik sistemi ile canlanan ve yatırım konusunda daha çok bilinçlenen Sinop’un yeni teşvik sistemi ile birlikte ekonomik açıdan kalkınması hedeflenmektedir.

Tekrar belirtmek gerekir ki, Sinop yeni teşvik sistemi ile yatırım anlamında daha iddialı bir konuma gelmiş, sunduğu teşvik imkanları, sahip olduğu konumun diğer 5 ve 6. Bölge illere göre farkı, düşük işsizlik oranı, nitelikli genç nüfusu ile yatırımcıya güven vermektedir.

Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı (KUZKA) Sinop Yatırım Destek Ofisi olarak yatırımcılara yatırımın başlangıcından itibaren gereken tüm teknik desteği vermekten gurur ve mutluluk duymaktayız.