What's happening in Black Sea? - May, 2016

Bulgaria

• According to government officials, Bulgarian exports of military hardware increased by 50% in 2015 and reached €640 million, compared to the previous year.
• Bulgaria-Romania Danube Bridge 2 project, with having 1.8 million vehicles traffic since June 2013, generates € 430 million in revenue.
• Bulgarian National Bank announced that foreign direct investment in Bulgaria decreased by 36.6% in the first quarter of 2016 with € 371.3 million, compared to the same period in 2015. 
• Bulgarian state employment agency expressed the unemployment rate to drop to 9.3% in April, better performance than the previous month. There are 305,162 people unemployed in the country. 
• Bulgaria’s GDP grew by 2.9% in the first quarter of 2016, compared to the previous year, announced by Bulgarian National Statistics Institute. 
• China plans to invest around € 20 million in Bulgarian Burgas port to facilitate as a logistic hub for trading in goods. 
• European Commission expects Bulgaria’s GDP to grow by 2% in 2016 and 2.4% in 2017.

Georgia

• National Statistics Office of Georgia (Geostat) announced that Georgia’s exports reached $ 608 million during the January-April period in 2016. Georgia’s top trading partners were Turkey ($475 million), Canada ($450 million) and Russia ($256 million).
• The European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) has revised its economic growth forecast for Georgia as 3.4% growth for 2016, 3.9& for 2017.
• Geostat expressed that the country’s GDP grew by 3.4% in March, compared to the same month in 2015. The estimated real GDP average growth equaled 2.3% for the first quarter quarter of 2016 year-on-year.

Greece

• According to Greek statistics service (ELSTAT), Greek economy slowed by 0.5% in the first quarter of 2016, compared to the same period in the previous year. 
• ELSTAT announced that the unemployment rate in the country dropped to 24.2% from 24.4% in February. 

Romania

• Romanian National Prognosis Commission mentioned that the country’s GDP will grow by 4.2% this year to 4.7% in 2019.
• Kaufland, the German retailer, plans to invest € 110.6 million in Romania with hiring 1,000 people in 2016. The total number of employees could thus reach 17,000.
• According to Romania’s National Bank, the foreign direct investment reached € 775 million at the end of March, 2016. Despite the increase, total investments in the first quarter of 2016 decreased by 12.4% compared to the same period of the last year. 
• Romania’s GDP increased 4.2% in the first quarter of 2016, compared to year on year basis. The country recorded the highest annual economic growth among European Union countries. 
• EBRD revised its expectations for Romania’s economy to grow by 4% in 2016, which was 3.7% according to the previous forecast in November 2015. 

Russia

• LeEco, Chinese internet and smartphone conglomerate, plans to enter the Russian market with $ 100 million worth investment. 

Turkey

• Investment Support and Promotion Agency of Turkey (ISPAT) announced that the volume of Saudi investments in Turkey has reached $ billion. The country aims to have $ 25 billion by the end of 2023. The investments are mainly in real estate sector.
• Turkish Finance Minister Naci Agbal expressed that the country’s budget surplus increased to $ 1.83 billion in April. 
• According to Turkish Statistical Institute (TurkStat), Turkey’s unemployment rate dropped to 10.9% from 11.2% in February. 
• Bank of China, one of the world’s largest financial institutions, plans to start operations in Turkey by the end of the year with $ 106 million capital. 
• The World Bank expects Turkey’s economy to grow 3.5% in 2016, slower than the previous year (4%). The forecasts of the bank for 2017 remains as 3.5% growth. 

Ukraine

• Ukraine’s State Property Fund expressed that the country plans to privatize Odessa Portside Plant, state-owned fertilizer producer, by setting a starting price of $ 522 million for the auction.
• The European Investment Bank intends to invest € 800 million in some projects in Ukraine during the year. The funding mostly covers the public sector including development of transport infrastructure, energy and environmental projects. 
• The EBRD sets its economic growth for Ukraine as 2% in 2016 and 2.5% in 2017.

Black Sea Trade and Development Bank (BTSDB)

• BTSDB and the Bank of China (BoC) signed a Memorandum of Understanding on May 3, 2016. According to BTSDB, the purpose of the Memorandum is to facilitate the development of mutually beneficial cooperation between the two banks in the areas of common interest, including the exchange of know-how and good practices and exploring co-financing opportunities in infrastructure, transportation, energy and communications sectors.

Sinop Ekonomi Verileri (Şubat, 2016)

Dış Ticaret Genel Görünüm

Şubat ayı sonu itibariyle Sinop ilinin dış ticaret verilerinde hem ihracat hem de ithalat alanında canlanma görülmüştür. İhracat %31’lik artışla 1,12 milyon $ seviyesinde gerçekleşirken, ithalat ise 1,7 milyon $ ile son 4 yıl içerisinde bir ayda gerçekleşen en yüksek ithalat rakamı olarak dikkat çekmiştir. 

İlk iki ay sonunda Ukrayna’ya olan ihracatın tekrardan başladığı ve 2016 yılı için önemli bir partner olma ihtimali oluşturduğu gözlemlenmiştir. Ukrayna’ya yoğun olarak yaş meyve ve sebze ihracatı yapılmış olması bu sektörün Şubat ayı sonunda en önemli ihracat kalemi olmasını sağlamıştır. 1,25 milyon $ tutarında hayvan yemi ithalatının tamamı Gürcistan’dan gerçekleşiyor olması ile bu ülke ile Sinop ilinin ticaret hacminin derinleşmesi sağlanmıştır. Spesifik ürün bazlı ithalatların tek bir ülkeden gerçekleşmesi ihtiyaçları da göz önüne sermiştir; çinko ithalatı 2014’te olduğu gibi 2016’da da başlamış olup, bu ürün Kazakistan’dan tedarik edilmiştir. 

Makine ekipman ihracatı 2015 yılı ilk ayı sonuna göre %50 düşüşle gerçekleşmiş olup, Ocak-Şubat ayındaki 291.405 $ tutarındaki ihracat genel olarak Almanya’ya yapılmıştır. 

Dış Ticaret Performansı

2013 yılından itibaren dış ticaret performansları incelendiğinde ihracatın Şubat ayları içerisinde genel bir düşüşte olduğu, ancak 2016 yılı itibariyle tekrardan bir toparlanma olduğu görülmüştür. İthalatta ise 2016 Şubat ayında ulaşılan rekor 1,7 milyon $ ithalat 2016 yılının genelinde Sinop ithalat rakamlarının daha önceki yıllara göre daha yüksek olmasına neden olabilir.

Açılan Kapanan Firma Performansı 

TOBB’dan alınan verilere göre, 2016 yılı Şubat ayında toplam 14 yeni işletme (şahıs ve limited) kurulmuş ve 9 işletme de kapanmıştır. Açılan işletme sayısında son dört yılın Şubat ayı sonları incelendiğinde açılan firma sayılarında düzenli bir artış grafiği izlenmiş, kapanan işletme sayısı ise 2016 yılında diğer yıllara göre önemli sayıda artmıştır. 

Yatırım Teşvik Belgesi Performansı 

2012 yılında açıklanan teşvik sistemi sonrası 2012 ve 2013 yıllarında Sinop ilinde görülen canlanma sonrasında 2014 ve 2015 yıllarında Sinop ilinde planlanan yatırımlara yönelik hazırlanan yatırım teşvik belge sayısında büyük düşüşler yaşanmıştır. 2013-2016 yılları arasında Ocak-Şubat dönemi sonu baz alındığında 2015 yılında belge çıkarılmamış, 2016 yılında ise özel sektöre yönelik sadece 1 belgenin hazırlandığı görülmüştür.

Konut Satış Performansı 

Sinop ilinde son dönemde konut sektörünün hızla geliştiği, yeni konutların da yüksek talep gördüğü not edilmiştir. Özellikle 2013 yılından itibaren konut satışları aylık periyotlarda ve sonuç olarak toplamda yıllar itibariyle artış göstermiştir. 2013 yılı Şubat ayı sonunda Sinop ilinde 181 konut satılmış iken 2016 yılında bu rakam 216’ya yükselmiştir.

What's happening in Black Sea? - March, 2016

Bulgaria

• Bulgarian National Bank announced that foreign direct investments in Bulgaria decreased 86.1% year on year in January with € 44.9 million. The largest net direct investment inflows in Bulgaria in the first month of 2016 were from Germany and the United Kingdom.
• According to Bulgarian National Statistics Institute, the country’s GDP increased 3% in 2015, compared to the previous year by reaching € 86.3 billion.

Georgia

• Georgia’s first olive processing factory has opened by the help of Georgian diaspora with a total investment around $ 2.1 million. 
• National Statistics Service of Georgia (Geostat) announced the major investor countries in 2015. According to the data, the country attracted $ 1.351 billion in 2015, with a 6% increase compared to the previous year. Top five investor countries in Georgia for 2015 were Azerbaijan, the United Kingdom, the Netherlands, Luxembourg and Turkey. 
• Geostat expressed that Georgia’s exports reached to $ 281 million in the first two months of 2016, 2% decline compared to the same period in 2015. The institute also mentioned that the country’s GDP rose by 0.8% in the first month of 2016. 
• Germany is planning to loan € 135 million and € 5 million grant to Georgia for the implementation of investment projects, mainly in energy, infrastructure and agriculture.

Greece

• According to the World Travel and Tourism Council’s (WTTC) Economic Impact Report 2016, Greece’s tourism sector will contribute € 46.7 billion to the country’s GDP with creating 529,000 jobs directly by 2026. Travel and tourism sectors formed 401,000 new jobs in 2015, which was 11.3% of total employment. 
• Greece’s national statistics service expressed that the country’s unemployment rate reached 24.4% in 2015’s last quarter.
• Fitch Ratings confirmed Greece’s long term foreign and local currency rating as CCC.

Romania

• Romania is planning to get € 48 million from the World Bank in order to reduce the discharge of nutrients into water bodies, with the approval of the Bank’s Board of Executive Directors on March 28th. 
• According to the study by Ernst & Young (EY), Romania’s merges and acquisitions (M&A) grew by 23% to $ 3.65 billion in 2015. The most attractive areas were the IT, energy and mining, real estate and healthcare.
• Romanian Association of Credit Brokers (ARBC) informed that the Romanian credit brokers intermediated € 291 million, resulting 6% of the total market. To compare, this number reaches 40% in Central Europe, 70% in Western Europe and 90% in the US. 
• Indian businessman A.S. Bindra, the chairman of the IBS Group, plans to invest $ 200 million in poultry sector in Bralia region of Romania, with generating around 1,000 jobs. 
• The net investments in Romania’s economy reached € 16 billion in 2015, 8.4% increase compared to 2014.
• European Union’s Statistical Office (Eurostat) expressed that Romania’s GDP rose by 3.8% in the last quarter of 2015, which made the country record the third largest growth in EU. 
• European Commissioner for Regional Policies Corina Cretu mentioned that European Commission plans to give € 150 million to Romania in order to build three regional hospitals. 

Russia

• Russian President Vladimir Putin expressed that the total amount of Finish investments in Russia is over $12 billion. 
• The Partnership Banking Center starts its operations as Russia’s first financial institution established upon Islamic banking principles in Kazan. 
• Standard & Poor’s (S&P) confirmed Russia’s credit rating as BB+ with a negative outlook. 
• According to Sputnik, Russian news agency, Chinese firms have invested more than $ 1.9 billion in Russia’s Far East development projects.

Turkey

• Calik Holding, Turkish company active in the sectors of energy, telecom, textiles, construction, finance and mining, is planning to expand its energy investments in Georgia. The company already invested $ 230 million to build a combined-cycle power plant in Gardabani province in Georgia. 
• According to Turkey’s Foreign Economic Relations Board (DEIK), Turkey is seeking a $ 1 billion worth-investment deal with American investors after the visit done by the President Recep Tayyip Erdogan to the United States (the US). The country has attracted $ 1.5 billion US investments in 2015. 
• Turkish Statistical Institute (TurkStat) announced the unemployment rate of Turkey for 2015 as 10.3%, double digits after 4 years. 
• Fitch Ratings affirmed Turkey's long-term foreign and local currency issuer ratings at "BBB-" and "BBB", respectively with a stable outlook.

Ukraine

• Ukraine’s Finance Minister expressed that the country’s economy shrank by 10% in 2015. Ukraine’s war-torn economy was troubled by the currency’s steep drop against the dollar. 
• The US company Cargill is planning to invest $ 130 million to build a grain terminal.

What's happening in Black Sea? - January & February, 2016

Bulgaria

• According to the Corruption Perceptions Index of Transparency International, Bulgaria ranked 69th in 2015, which was same for the previous year. The country is the most corrupt country among the member states of the European Union.
• Bulgarian Finance Minister Bulgaria expressed that the country ended 2015 with a budget deficit of BGN 2.47 billion, equivalent to 2.9% of the country's GDP. It was 3.7% of GDP for the previous year. 
• The World Bank modified its forecast for Bulgaria’s economic growth as 2.2% increase in 2016.
• According to the Central Bank of Bulgaria, 11% of Bulgaria’s GDP will be formed by information and communications technology (ICT) industry in 2016.
• Bulgarian Union of International Carriers told in a local newspaper that the protests of Greek farmers which started in the third week of January costed more than € 10 million for Bulgarian business. 
• Bulgaria ranked 60th based on the Index of Economic Freedom, published annually by The Wall Street Journal.
• The European Commission forecasted Bulgarian economy to grow by 1.5% in 2016 and 2% in 2017.

Georgia

• National Statistics of Georgia estimated that Georgia's gross domestic product (GDP) to grow by 2.8% in 2015, better than the forecast of European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) as 2.3%. 
• EBRD considers to offer € 2.2 million to Georgia to modernize the sewage systems in Kobuleti town. 
• Bloomberg declared its forecast for Georgia’s economy to grow by 3% in 2016.
• The World Bank announced that Georgia’s economy is expected to grow by 3% and 4.5% in 2016 and 2017, respectively.
• With the agreement signed by the Georgian Ministry of Finance and World Bank, International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) will give $ 140 million for funding 8.3 km-long construction of Zemo Osiauri-Chumateleti road section.
• According to Georgia's Economy and Sustainable Development Ministry, a U.S.-Georgian consortium will invest around $ 2.5 billion in Georgia to build and develop a deep-sea port in Anaklia on Georgia's Black Sea coast. 

Greece

• Piraeus Bank, Greece's largest lender, has sacked the bank's chief executive Anthimos Thomopoulos due to failure to complete € 1.4 billion capital raising. 
• Standard & Poor's upgraded Greece's credit rating to B- after positive slight developments in the economy. 
• Eldorado Gold, Canadian mining company, plans to shut down its gold mine operations at Skouires with cutting 600 jobs. The company mentioned that they will be firing 500 more workers in the upcoming months in 2016. 

Romania

• Fitch Ratings confirmed Romania's investment grade at BBB- and BBB level for the the long term and the local currency, respectively. 
• The shopping center Mercur Craiova, owned by local investment fund SIF Oltenia, is planning to invest around € 10 million in 20.000 m2.
• Sonaca, Belgian aircraft parts manufacturer, plans to build a new facility in Romania with the help of an $ 8.5 million aid from EBRD. 
• Romanian real estate trade volume in 2015 recorded as € 644 million, 45% lower than 2014, putting the country in 5th position in Central and East Europe Region.
• According to Economist, Romanian economy is expected to grow by 3.9% in 2016, as the highest in Europe.
• The World Bank improved Romania’s economic growth forecast to 3.9% and 4.1% for 2016 and 2017, respectively.
• The Romanian National Bank expressed that the foreign exchange reserves amounted to € 32.24 billion at the end of 2015.
• According to Romania’s National Bank, the foreign direct investments in Romania reached to almost € 3 billion in 2015, the best performance after 2009.
• ALB Romania, leasing association in the country, declared that the financial leasing market increased by 15% to € 1.6 billion in 2015. The car financing formed 76% of the total, while equipment financing took 20% and real estate sector with 2.7% 
• Romanian National Statistics Institute announced that the country’s economy grew by 3.7% in 2015, which is the highest growth rate since 2008.
• The European Investment Bank (EIB) declared that the Bank loaned € 228 million in Romania 2015. The Bank’s total loan to Romania in the last five years reached to € 2.6 billion.
• Vast Resources, the British mining company, announced that the company invested over € 4.5 million in Romania last year for two mines located in Bihor and Suceava counties.
• Romanian National Statistics Institute mentioned that Romania’s industry had 1.3 million employees in 2014, which was 300.000 less than the previous analyze in 2008.

Russia

• Due to the low oil price and international sanctions, Russia's economy shrank by 3.7% in 2015. 
• According to the United Nations (UN) World Investment Report for 2015, foreign direct investments in Russia decreased by 92% in 2015, even though it increased with 36% for around the globe.
• The International Monetary Fund (IMF) announced its expectation for Russian economy as 1% contraction in 2016.

Turkey

• SOCAR Turkey Energy, Azerbaijani SOCAR’s Turkey based company, expressed that Baku-Tblisi-Kars railway project will attract new investments in all three countries. 
• After JP Morgan Cazenove’s Central and Eastern Europe, Middle East and North Africa (CEEMEA) strategy report on crucial transactions, JP Morgan increased Turkey’s investment note from “neutral” to “overweight”. 
• According to the Prime Ministry Investment Support and Promotion Agency (ISPAT), direct international investment in Turkey rose by 32% in 2015, amounting to $16.6 billion. The three countries with the highest net investments in Turkey were Spain, the United States and Luxembourg, followed by the Netherlands, Azerbaijan, Belgium, Russia, the United Kingdom, China and Germany.

Ukraine

• Naftogaz of Ukraine refused to pay the bill reaching to $ 2.59 billion to Gazprom, Russian gas company due to the company's announcement for that case as illegal. 
• In 2015, the EBRD agreed total of 30 investment projects in Ukraine reaching € 1 billion. Projects mainly cover natural resources, agribusiness and financial sectors. 
• Cargill announced that the company plans to invest $ 100 million in an Ukrainian port in order to build a grain terminal on Black Sea. 
• Ukrainian Ministry of Economic Development expressed that the country’s GDP decreased by 10.4% in 2015. 
• According to Ukrainian media report referring to the Saudi newspaper Al-Watan, Saudi businessmen plan to invest around $ 10.5 billion into Ukraine’s agricultural industry.

Sinop Ekonomi Verileri (Ocak, 2016)

Dış Ticaret Genel Görünüm 

Ocak ayı sonu itibariyle Sinop ilinin dış ticaret verileri değerlendirildiğinde ay sonunda %3 oranında ihracat artışı görülmüştür. İthalatta ise ilk ay sonunda 538.000 $ ithalat ile bir önceki yılın ilk ayına göre yaklaşık %20 azalma yaşanmıştır. 

İlk ay su ürünleri sezonun devam etmesinden ötürü 470.000 $ ihracat ile ilk sırada bu sektör ön plana çıkmıştır. Genel olarak Ukrayna’ya gönderilen yaş meyve ve sebze ihracatı 381.000 $ ile ikinci, mobilya ürünleri ihracatı ise 133.000 $ ile üçüncü olmuştur. İthalatta ise bir yıl aradan sonra yine çinko ithalatı başlamış görülmektedir. Yine geçen yıldan farklı olarak eczacılık ürünleri ithalatının da (halihazırda bu sektörde üretim ve ihracat yapan firmaların kullanımına yönelik) gerçekleştirildiği dikkat çekmiştir. 

İhracatta genel olarak en önemli partnerler olan Ukrayna, Güney Kore ve Japonya 2016 yılı Ocak ayı sonunda ilk üçte yer almıştır. Çin ithalatta ilk sırada yer alırken, 2015 yılı Ocak ayında ithalat yapılmayan ve yıl boyunca oldukça düşük rakamlarda ithalatın gerçekleştirildiği Kazakistan ve Avusturya’nın ilk 3’te yer alması yeni dış ticaret partnerlerinin oluşturulması açısından önemli olmuştur. 

Dış Ticaret Performansı 

Son 4 yıldaki Ocak ayı performansları değerlendirildiğinde 2013 yılından sonra performansta büyük düşüş yaşandığı ve stabil devam ettiği izlenmiştir. 2013 yılı Ocak ayı sonunda 4,5 milyon $ olan ihracat, 2016 yılı Ocak ayı sonunda ise 1,2 milyon $ olarak not edilmiştir. İthalatta ise inişli çıkışlı grafik devam etmiş, 2013 yılı Ocak ayı sonuna kıyasla daha yüksek ithalat rakamlarına ulaşılmıştır. 2013 yılı ilk ayında 318.000 $ ithalat gerçekleşmişken, 2016 yılında ise bu rakam 538.000 $ olmuştur.

Açılan Kapanan Firma Performansı 

TOBB’dan alınan verilere göre, 2016 yılı Ocak ayında toplam 7 yeni işletme (şahıs ve limited) kurulmuş ve 4 işletme de kapanmıştır. Açılan işletme sayısında son dört yılın Ocak ayı sonları incelendiğinde 2014 yılında görülen pikten sonra düşme yaşanmış, kapanan işletme sayısı ise sevindirici düzeye inmiştir. 

Yatırım Teşvik Belgesi Performansı 

2012 yılında açıklanan teşvik sistemi sonrası 2012 ve 2013 yıllarında Sinop ilinde görülen canlanma sonrasında 2014 ve 2015 yıllarında Sinop ilinde planlanan yatırımlara yönelik hazırlanan yatırım teşvik belge sayısında büyük düşüşler yaşanmıştır. 2013-2016 yılları arasında Ocak ayı sonu baz alındığında 2015 yılında belge çıkarılmamış, 2016 yılında ise özel sektöre yönelik 1 belgenin hazırlandığı görülmüştür.

Konut Satış Performansı 

Sinop ilinde son dönemde konut sektörünün hızla geliştiği, yeni konutların da yüksek talep gördüğü not edilmiştir. Özellikle 2013 yılından itibaren konut satışları aylık periyotlarda ve sonuç olarak toplamda yıllar itibariyle artış göstermiştir. 2013 yılı Ocak ayı sonunda Sinop ilinde 148 konut satılmış iken 2016 yılında bu rakam 187’e yükselmiştir.

Not: Yazıda belirtilen kaynaklardan ilgili veriler alınarak tarafımca tablo ve grafikler hazırlanmıştır.

Black Sea Region’s GDP: Growing despite the obstacles

In my previous articles, I always considered Black Sea Region as “new Africa” in terms of attracting investments. Supporting to that idea, countries in the region has been working heavily on improving their “doing business” rankings, giving more incentives to both domestic and foreign investors and developing facilities. According to World Bank’s Doing Business index, Georgia remained 24th in the world, making the country the best in the region regarding this area. Indeed, there are great disadvantages of the region currently, such as high political tension between Russia and Ukraine, Greece’s continuous economic crisis, Romania’s newly changed government due to corruption scandals and recently, damaged Turkey – Russia’s relationship. Despite all these disadvantages, Black Sea economy is still doing fine, even Greece, whose GDP finally witnessed a growth in the end of 2014 after 6 years decrease in a row. 

Between the period of 2011-2014, these countries in Black Sea followed up and down trends in terms of GDP growth, except Greece. Turkey shines in the graph with its record 8.8% growth in 2011 and maintained its positive growth rates in the following years with reaching $ 798.43 billion in the end of 2014. Russia and Ukraine got affected heavily by the war; both countries’ GDP fell dramatically after 2011. Ukraine’s GDP shrank by %6.8 in 2014 while Russia had only 0.6% growth and decreased to $ 1,860.60 billion in 2014. Georgia, the best condition in the Black Sea region in terms of doing business numbers, maintained its positive trend for its GDP and ended by $ 16.93 billion at the end of 2014, as still the lowest in the region. Even though Greece has been suffering from the deep crisis, the country’s GDP was $ 235.57 billion in 2014, which makes the country third biggest in the region. The significant key in the graph is that Greece finally achieved its GDP to grow by 0.7%, despite the fact that it was forecasted negative for 2015. Bulgaria and Romania have been taking baby steps in GDP growth, growing less than 2% and 3.5%, respectively. Bulgaria’s GDP was recorded as $ 56.72 billion, making the country as the second lowest in this area in the region, while Romania reached $ 199.04 billion GDP with a prosperous investment friendly for the upcoming years.

Greece, one of the developed economies since the end of late 1990’s and now striving to survive from the economic crisis since 2008, has still the highest GDP per capita in the region with $ 21,500. As the newest members of European Union (after Croatia), Romania and Bulgaria have had clear positive effects of joining EU on their economy; both countries’ GDP per capita have risen and Romania passed $ 10,000 bar in 2014. Due to oil prices and political actions, Russia’s GDP started falling after reaching the peak with $ 14,500 per capita in 2013 and decreased to $ 12,750 just after one year. Georgia’s GDP per capita stayed stable around $ 3,670, and passed Ukraine in 2014, which was only $ 3,000 as the lowest in the region. Lastly, Turkey has been fighting against “middle income trap” leaving the country’s GDP per capita around $ 10,500 for the last six years.

2016 already started more troubling for some countries in Black Sea. The most conspicuous action was the damage to the trade between Russia and Turkey, where the volume was more than $ 30 billion in 2014. According to the GDP growth estimations and forecasts analyzed by the World Bank and shown in the graph below, the negative growth is expected for Greece, Russia and Ukraine for 2015, which was obvious due to the reasons mentioned before, but yet a small increase for these countries is estimated in the end of 2017. The World Bank forecasts for Georgia, Romania and Turkey to maintain GDP growth in both 2016 and 2017. All in all, 2015 was not the best year for economic growth in Black Sea region, but positive events anticipation in the region (both political and economic) may lead great results in the next two years, which is also confirmed in the graph.

Sinop Ekonomi Verileri Değerlendirmesi (2013-2015)

Bu kısa analiz ile Sinop ilinin son 3 yıldaki dış ticaret performansı, açılan firma sayısı ve şirketlerin kurulu sermayesi, yatırım teşvik belge sayısı ve bu belgelerde belirtilen yatırım tutarı ve istihdam rakamları incelenmiştir. 2013-2015 yılları arasında Sinop ilinin ihracat verilerinde azaldığı, 2015 yılı sonunda ildeki ihracatın 20 milyon $ bandının altında kaldığı görülmüştür. İthalatta ise Sinop’taki firmaların her geçen yıl yurtdışıdan makine ve ekipman talebinin arttığı ortaya çıkmıştır; 2013’te 6 milyon $ olan ithalat, 2015 yılında 10 milyon $ seviyesinin üzerine çıkmıştır.

Sinop ilinin son üç yıldaki ihracat ve ithalat partnerlerinde ilk 5 sıra değerlendirilmiş ve bazı yeni partnerlerin dış ticarette sıralamaya girmesi dikkat çekmektedir. Ukrayna’da yaşanan siyasi ve ekonomik gerilim Sinop ilinin bu ülkeye olan ihracatını etkilemiş, Japonya’ya olan ihracat yıllar itibariyle azalmış ancak Almanya, İngiltere ve Azerbaycan pazarlarında canlanmalar yaşanmıştır. İthalatta ise Çin ilk defa en önemli ithalat pazarı olma özelliğini kaybetmiş, Gürcistan’dan özellikle ithal edilen gıda ürünleri (su ürünleri) bu ülkenin 2015’te en büyük ithalat partneri olmasını sağlamıştır. Kazakistan, Yeni Zelanda, Singapur gibi farklı coğrafyalardan ithalatın gerçekleştirilmesi Sinop’ta faaliyet göstere firmaların yatırım çalışmalarında uluslararası ve kıtalararası alımlar yapması açısından önemli olmuştur.

		İhracat ($)		İthalat ($)
2013	Ukrayna	8.199.034	Çin	3.203.432
	Güney Kore	4.136.735	Azerbaycan	1.331.925
	Japonya	3.474.725	Rusya Federasyonu	477.360
	Gürcistan	2.261.742	Güney Kore	362.602
	İngiltere	1.719.744	Yeni Zelanda	259.950
		İhracat ($)		İthalat ($)
2014	Almanya	3.391.954	Çin	2.752.142
	İngiltere	2.527.832	Kazakistan	1.570.530
	Güney Kore	2.417.600	Rusya Federasyonu	592.477
	Japonya	1.912.825	Azerbaycan	315.240
	Gürcistan	1.759.345	Singapur	274.830
		İhracat ($)		İthalat ($)
2015	Güney Kore	3.172.610	Gürcistan	3.321.871
	Rusya  Federasyonu	2.149.332	Çin	2.323.448
	Almanya	1.892.073	Azerbaycan	1.889.157
	Ukrayna	1.274.696	Kazakistan	1.264.058
	Azerbaycan	1.227.418	Güney Kore	385.725

Sektörel dış ticaret verilerinde Sinop ilinin su ürünleri sektöründe düzenli olarak yoğun ihracat gerçekleştirdiği görülmüştür. Yaş meyve ve sebze üretimi Sinop ilinde gerçekleştirilmese de üretici firmanın ihracat için kayıtlı merkezi Sinop ilinde gösterilmesinden ötürü bu rakamlar Sinop iline yansımıştır. Yine Sinop’ta üretilen ürünlerin bir kısmının da üretici firmaların İstanbul’da merkezlerinin bulunmasından ötürü bu üretimin Sinop iline aktarılamamasına neden olmuştur. Son 3 yılda önemli bir ihracat kalemi olarak ortaya çıkan örme giyim sektöründe ihracatın daha çok Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yönelik olması kaliteli üretim anlamına önem teşkil etmiştir.

2013 Yılı	İhracat ($)
Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar	10.343.490
Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar	8.598.410
Örme giyim eşyası ve aksesuarı	3.719.708
Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.)	1.587.291
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları	1.306.488
	İthalat ($)
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları	3.184.269
Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler	1.331.925
Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler	378.131
Adi metallerden aletler, adi metallerden bunların aksam ve parçaları	308.693
Elektrikli makina ve cihazlar, aksam-parça-aksesuarı	247.751
2014 Yılı		İhracat ($)
Örme giyim eşyası ve aksesuarı		6.740.283
Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar		6.036.386
Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar		3.720.892
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları		2.057.388
Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.)		1.886.289
		İthalat ($)
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları		2.527.956
Çinko ve çinkodan eşya		1.570.530
Kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı		567.014
Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler		475.736
Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler		228.420
2015 Yılı	İhracat ($)
Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar	5.425.740
Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler	3.393.218
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları	2.415.657
Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.)	2.079.948
Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları vb, prefabrik yapılar	1.850.855
	İthalat ($)
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları	2.329.995
Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler	2.273.916
Alüminyum ve alüminyumdan eşya	1.835.287
Çinko ve çinkodan eşya	1.264.058
Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar	953.976

Konut satışlarında ise Sinop ilinde artan trendi 2015 yılında da devam ettiği görülmüştür. Her ne kadar 2015 yılında seçimler sonrası belir bir süre kararsızlık dönemi oluşsa da bu durum Sinop ilinde konut satışlarına olumsuz etki etmemiştir. TR82 Bölgesi olarak nitelendirilen ve Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerini kapsayan bölgede genel olarak konut satışlarında yıllar itibariyle artış görülmüştür.

Sinop ilinde 2013-2015 yılları arasında hazırlanan kapasite raporlarına göre en fazla tuğla imalatı sektöründe faaliyet gösteren firmaların, ki bu firmalar Sinop ilinin Boyabat ilçesinde yoğunlaşmaktadır, kapasite raporuna sahip olduğu görülmüştür. Son yıllarda konut sektörünün hızla gelişmesi Sinop ilinde de bu alanlarda üretim yapan firma sayısının artmasına sebep olmuştur. Dikmen’de faaliyet gösteren su ürünleri imalatı (balık unu, balık yemi ve su ürünleri işleme) firmalarının ve Ayancık ve Türkeli ilçelerinde kümelenen ağaç ürünleri işleme firmalarının 2015 yılında öne çıktığı görülmüştür.

2013
Açıklama	Kapasite Rapor Sayısı
Fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı	26
İç giyim eşyası imalatı	11
Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı	11
Hazır beton imalatı	11
Balık, kabuklu deniz hayvanları ve yumuşakçaların işlenmesi ve saklanması	10
2014
Açıklama	Kapasite Rapor Sayısı
Fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı	20
Hazır beton imalatı	12
Öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı	11
İç giyim eşyası imalatı	11
Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı	10
2015
Açıklama	Kapasite Rapor Sayısı
Fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı	24
Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı	16
Balık, kabuklu deniz hayvanları ve yumuşakçaların işlenmesi ve saklanması	12
Hazır beton imalatı	12
Ağaçların biçilmesi ve planyalanması	11

Kapasite raporlarındaki istihdam gelişimi incelendiğinde ise Sinop ilinde nitelikli istihdam ile birlikte toplam istihdamda 2015 yılı sonu itibariyle azalma görülmüş olup, bölgede yer alan diğer illere göre ters bir grafik çizmiştir. Sinop ilinde açılan firma sayısının, özellikle Sinop Organize Sanayi Bölgesi’nde, artış göstermesine rağmen firmaların istihdamda küçülmeye yönelmesi bu sonucun ortaya çıkmasındaki en önemli etkilerden biri olmuştur. 

Yıl	İl Adı	Kapasite Raporu	Mühendis	Teknisyen	Usta	İşçi	İdari	Toplam
2015	Sinop	128	46	99	375	4.263	267	5.050
	Çankırı	112	332	439	321	5.371	692	7.866
	Kastamonu	257	278	297	781	8.769	691	10.860
	İl Adı	Kapasite Raporu	Mühendis	Teknisyen	Usta	İşçi	İdari	Toplam
2014	Sinop	134	47	101	387	4.552	261	5.348
	Çankırı	126	177	223	266	4.716	478	6.571
	Kastamonu	257	274	293	732	8.418	651	10.409
	İl Adı	Kapasite Raporu	Mühendis	Teknisyen	Usta	İşçi	İdari	Toplam
2013	Sinop	146	46	115	406	4.522	272	5.361
	Çankırı	129	198	241	277	4.983	563	6.973
	Kastamonu	249	259	278	718	8.315	660	10.263

Sinop ilinde 2015 yılında 30 şirket ve 58 gerçek kişi faaliyete geçmiş olup, sermayelerine göre şirket başına düşen sermaye 138.333 TL olarak hesaplanmıştır. Sinop ilinde yine hesaplamalara göre her 2.320 kişi için 1 firmanın kurulduğu görülmüştür. Kurulan şirket sayısına göre Sinop tüm iller arasında 77., toplam şirket sermayesine göre 79., kurulan gerçek kişi işletme sayısına göre 69., şirket başına ortalama sermayeye göre 65. ve son olarak nüfusun kurulan firma sayısına göre kıyaslanmasında ise 8. sırada yer almıştır.

İl	Şirket	Şirket Sermayesi (TL)	Gerçek Kişi	Nüfus	Sermaye/Şirket	Nüfus/Firma
Sinop	30	4.150.000	58	204.133	138.333	2.320
Kastamonu	102	22.909.000	94	372.633	224.598	1.901
Çankırı	71	23.790.000	39	180.945	335.070	1.645
Türkiye	28.455	6.077.240.209	19.669	78.741.053	213.574	1.636

2012 yılında yayınlanan teşvik sistemi sonrasında 2013 yılında Sinop ilinde hazırlanan teşvik belge sayısı 18 ile 2009 yılından itibaren en yüksek sayısına ulaşmış ancak izleyen yıllarda hızlı düşüş yaşanmıştır. Bu düşüş ile birlikte istihdam ve yatırım sermayesinde de önemli azalmalar gerçekleşmiştir (2014 yılında 85 milyon TL doğalgaz yatırımı dışında geriye 18 milyon TL toplam yatırım kalmaktadır). 2015 yılında hazırlanan 7 teşvik belgesinde 4 belgenin kamu kaynaklı olması özel sektörün Sinop ilinde yeni yatırım planlanmasında isteksiz olduğu algısı yaratmıştır. 

2016 yılı içerisinde seçim stresinden uzaklaşılması ve $/TL ve €/TL kurlarının daha stabil bir trend izlemesi ile Sinop ilinde dış ticaret pozitif gelişmelerin yaşanması beklenmektedir. Bu noktada özellikle AB ülkelerine yönelik ihracatın geliştirilmesi nitelikli üretimin arttırılması ile mümkün olabileceğinden, firmaların Ar-Ge çalışmalarına ağırlık vermesi önerilmektedir. Yine Avrupa, Orta Doğu ve Uzak Doğu ülkeleri ile birlikte yeni pazarların, Güney Amerika gibi, belirlenmesi Sinoplu firmaların yeni talep alanları oluşturabilmesi adına önemli olacaktır. Emlak sektöründe canlılığın devam etmesi 2016 yılında Sinop ilindeki konut satışlarında artışın devam etmesini sağlayabilir, bu sektörde birçok yeni firmanın piyasaya girmesi beklenebilir. Ar-Ge ve patent çalışmalarının Sinop ilinde yok denecek kadar az olması nitelikli istihdamın Sinop’ta oluşturulmasını negatif etkilemektedir, bu alandaki yeni çalışmalar ile mühendis ve teknik personelin özellikle Sinop Organize Sanayi Bölgesi’nde konumlandırılması sağlanabilir. Sermaye erişiminde yaşanan sorunlar kurulan işletmelerin düşük sermayeler ile faaliyete geçmesine neden olmaktadır. Yeni destek mekanizmaları ile birlikte yeni bir teşvik sistemi 2016’da beklenebilir, bu çalışmalar Sinop ilinde yeni yatırımların oluşturulması ve daha fazla şirket ve gerçek kişi firmalarının faaliyete başlamasında itici güç olacaktır.

Not: Veriler TÜİK, TOBB ve Ekonomi Bakanlığı'ndan temin edilmiş olup, sermaye/şirket ve nüfus/firma hesaplamaları ve Türkiye sıralaması tarafımca gerçekleştirilmiştir.