Daha önceki yazılarımda Sinop ilinin dış ticaret performansından detaylıca bahsetmiştim. Ancak ihracat ve ithalat verilerinin yanı sıra, ilin iç piyasadaki hareketliliğinin de incelenerek diğer iller ile olan ticari ilişkilerinin de yorumlanması gerekmektedir. İller arasındaki ticaret rakamlarına Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Girişimci Bilgi Sistemi'nden (GBS) ulaşılabilmekte olup, en güncel verilere göre Sinop’un iç piyasadaki net satışları 2013 yılı sonunda 466 milyon TL olurken, 976 milyon TL tutarında da alım gerçekleştirmiştir. Bu anlamda 2013 yılı sonunda ildeki satışların alımı karşılama oranı %50 seviyesinde kalmıştır.
Türkiye’deki illerin 2013 yılı net satış ortalaması 26.801 milyon TL olup, 466 milyon TL tutarındaki satış rakamı ile Sinop ortalamanın oldukça altındadır; bu açıdan Türkiye’de 81 il arasında 75. sırada yer almaktadır. TR82 Bölgesi’nde yer alan diğer iller olan Kastamonu ve Çankırı illeri ise Sinop’a kıyasla biraz daha başarılı olup, net satışlarda Kastamonu 1.968 milyon TL ile 58., Çankırı ise 927 milyon TL ile 68. sırada bulunmaktadır. Bölge olarak bakıldığında, TR82 bölgesinin diğer bölgelere kıyasla satış rakamları oldukça düşük kalmaktadır.
Sinop’un diğer iller ile yapmış olduğu ticarette İstanbul, Ankara ve Samsun ilk üçte yer almaktadır. İlin en büyük iç piyasa partneri olan İstanbul’a yapılan satışlar incelenmiş olup, İstanbul’a 2013 yılı içerisinde gerçekleştirilen 142 milyon TL satış ile Sinop diğer iller arasında 72. sırada yer almaktadır. Bir diğer ifadeyle, Sinop ilinin en güçlü ticari ilişki içerisinde bulunduğu İstanbul’a diğer illerin net satışları kıyaslandığında Sinop ancak sondan 10. olarak kendine yer bulabilmektedir. Aynı konuda Kastamonu 58., Çankırı ise 62. sıradadır.
Bu arada belirtmekte yarar var; Sinop il sınırları içerisindeki net satışların 124 milyon TL ile ilin tüm satış destinasyonları arasında ikinci sırada olması, Sinop’un diğer illere kıyasla daha kapalı bir ticarete sahip olduğu anlamına gelmektedir.
Alınan rakamlara göre Sinop, 2013 yılı sonunda Kars, Kilis, Siirt ve Tunceli haricinde ülkedeki diğer tüm şehirlere satış gerçekleştirmiştir. İstanbul ve Ankara'dan sonra Karadeniz Bölgesi'nde Sinop’un yoğun ticari ilişki içerisinde olduğu görülmektedir. Ortadoğu'ya yakın pazarda oldukça aktif olan Gaziantep, Sinop’un Güneydoğu'da yüksek düzeyde ticaret gerçekleştirdiği tek il olarak dikkat çekmektedir.
Yine TR82 Bölgesi içerisinde Kastamonu Sinop ilinin en fazla satış yaptığı 4. il olurken, Çankırı’nın aynı alanda 49. sırada kaldığı ve iki il arasındaki ticari ilişkinin çok geride olduğu görülmektedir. Çankırı ile Sinop arasındaki ticaretin düşük olmasının sebepleri arasında iki il arasındaki mesafenin Kastamonu ve Samsun’a kıyasla daha fazla olması (lojistik), üretim alanlarının farklılık göstermesi, tamamlayıcı ya da ihtiyaç duyulan hammadde ya da ara maddenin ortak olmaması ve iki il arasındaki sosyal etkileşimin çok düşük düzeyde olması gösterilebilir.
Sinop ilinin 2013 yılı sonunda gerçekleştirdiği toplam 976 milyon TL tutarındaki net alımlarda ise İstanbul 433,5 milyon TL ile yine ilk sırada yer almakta olup, Samsun, Ankara ve Kastamonu illeri İstanbul’u izlemektedir. 2013 yılı rakamlarına göre 11 ilden herhangi bir alım işleminin gerçekleştirilmemiş olması da yine dikkat çekmektedir.
Özetlemek gerekirse, İstanbul, Ankara ve Samsun illeri Sinop’un ticaretteki üç büyükleri olarak öne çıkmakta, Sinop’ta satışlardan çok alım yapılmakta ve en önemlisi Sinop içe dönük ticaret gerçekleştirmektedir. İç piyasada daha aktif olabilmek adına Sinop ilindeki işletmeler yakın coğrafyada (Kastamonu, Samsun, Çorum gibi) ticari etkinliğini arttırmalı, üretimin ve ticaretin yoğun olduğu Kayseri, Konya, Gaziantep, İzmir gibi şehirlerde daha fazla yeni iş ortakları aramalıdır. Ve elbette “sürdürülebilir kalite” ve “rekabetçi fiyat politikası” anlayışı içerisinde ticaretin gerçekleştirilmesi esas olmalıdır.
Sinop’un 2013 yılı iç ticaret performansı ne yazık ki arzu edilen seviyede değil, 2014 yılı sonundaki rakamların daha pozitif olmasını ve iç piyasadaki işlemlerde daha üst sıralarda bir Sinop ümit ediyoruz. Sinop ekonomisine yönelik çalışmalara farklı açılardan bakmaya devam edeceğim.
