Daha fazla yerli ve yabancı yatırımcıyı ülkemize çekebilmek amacıyla hükümetin son yıllarda geliştirdiği teşvik sistemi tasarımları oldukça etkili olmuştur; sunulan teşvikler ile birlikte hem yerli yatırımcı ülkenin farklı bölgelerinde daha güvenli bir şekilde yatırım yapmış, hem de ülkemize akan doğrudan yabancı yatırım rakamlarında önemli artışlar görülmüştür. Ülkemizde “teşvik” kavramının ilk çıkışından bu yana yatırımcı-devlet arasındaki ilişki farklılaştırılmış, yeni sistem ile birlikte devlet yatırımcıya doğrudan sıcak para girişi sağlamaktan ziyade dolaylı olarak uzun dönemde yatırımcıyı desteklemektedir. Daha önceleri yatırımcıya sunulan doğrudan hibe-kredi akışı yerine vergi indirimi, KDV ve gümrük muafiyeti, sigorta primi desteği ve kredi faiz desteği gibi uzun dönemli destek kalemleri yatırımcıya sunulmaktadır. Özetle, artık yatırımcının sermayesinin güçlü olması ya da en azından başlangıç seviyesinde yeterli olması beklenmektedir.
2009 yılındaki dikkat çeken teşvik sisteminden sonra 2012 yılında yürürlüğe giren yeni teşvik sistemi ile birlikte Sinop 6 seviyedeki sosyo-gelişmiş bölge arasında 5. Bölge’de – hatta Organize Sanayi Bölge’ye yapılan yatırımlarında 6. Bölge – yer almış, ülkemizin batısında yer alıp sunulan teşviklerden en fazla yararlanan birkaç ilden biri olmuştur. Daha fazla teşvik ile daha fazla yatırım Sinop’a çekilmiş, yatırımı beyan eden belge olan “yatırım teşvik belgesi” sayısında özellikle 2013 yılında Sinop’ta büyük artış görülmüştür.
2013 yılı sonunda ülke içerisinde yaşanan siyasi gerilim piyasaları etkilemiş, faiz oranlarının yükselmesi ile birlikte döviz kurunda yaşanan hızlı artışlar yatırımcının yatırım kararını da etkilemiştir. Ekonomi Bakanlığı’ndan alınan verilere göre 2014 yılı Ekim ayı sonu itibariyle Sinop’ta bu yıl sadece 7 adet yatırım teşvik belgesi çıkarılmış olup, 2013 yılının gerisinde kalmıştır. İlk 10 ay sonundaki 7 yatırım ile birlikte sunulan toplam 304 kişilik istihdam da bu alanda diğer yıllara göre daha azdır.
2009 yılındaki dikkat çeken teşvik sisteminden sonra 2012 yılında yürürlüğe giren yeni teşvik sistemi ile birlikte Sinop 6 seviyedeki sosyo-gelişmiş bölge arasında 5. Bölge’de – hatta Organize Sanayi Bölge’ye yapılan yatırımlarında 6. Bölge – yer almış, ülkemizin batısında yer alıp sunulan teşviklerden en fazla yararlanan birkaç ilden biri olmuştur. Daha fazla teşvik ile daha fazla yatırım Sinop’a çekilmiş, yatırımı beyan eden belge olan “yatırım teşvik belgesi” sayısında özellikle 2013 yılında Sinop’ta büyük artış görülmüştür.
2013 yılı sonunda ülke içerisinde yaşanan siyasi gerilim piyasaları etkilemiş, faiz oranlarının yükselmesi ile birlikte döviz kurunda yaşanan hızlı artışlar yatırımcının yatırım kararını da etkilemiştir. Ekonomi Bakanlığı’ndan alınan verilere göre 2014 yılı Ekim ayı sonu itibariyle Sinop’ta bu yıl sadece 7 adet yatırım teşvik belgesi çıkarılmış olup, 2013 yılının gerisinde kalmıştır. İlk 10 ay sonundaki 7 yatırım ile birlikte sunulan toplam 304 kişilik istihdam da bu alanda diğer yıllara göre daha azdır.
2014 yılı Eylül ayında hazırlanan yatırım teşvik belgesinde belirtilen enerji sektörüne (doğalgaz altyapı yatırımı) yönelik 85 milyon TL’lik yatırımdan ötürü bu yıl için beyan edilen toplam sabit yatırım tutarı şimdiden diğer yılları geçmiştir. Enerji yatırımı çıkarıldığında ise kalan toplam 15 milyon TL sabit yatırım tutarı yatırım performansının düşük olması açısından dikkat çekmektedir. Yatırım teşvik belgelerinde özellikle ithalat talebinin yıllar geçtikçe arttığı görülmektedir; 2014 yılındaki yatırımların en önemli pozitif çıktılarından birisi de ithal edilen makine ve teçhizat ile birlikte daha kaliteli üretim imkanlarının Sinop’a çekiliyor olmasıdır.
İlde planlanan yatırımların genelinde imalat sektörü ön plana çıkmaktadır. Özellikle 2013 yılında hazırlanan 18 yatırım teşvik belgesinin 17’sinin imalat sektöründe olması yatırımların üretim yoğun sektörlerde olduğunu göstermektedir. Gelecek yıllarda ise hizmet sektöründe yatırım teşvik belgesi sayısının artması beklenmektedir.
Yatırım teşvik belgesi sayısının geçen yıllara kıyasla bu yıl daha az olmasının elbette çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Bu konudaki en temel sorunlardan birisi de her en kadar tanıtım çalışmaları tüm illeri kapsayacak şekilde yapılsa da orta ölçekli yatırımcının devletin sunduğu teşvikler hakkında eksik bilgi sahibi olmasıdır. Bu soruna çözüm olarak Kalkınma Ajansları bünyesinde kurulan Yatırım Destek Ofisleri halihazırda Edirne’den Hakkari’ye tüm illerde aktif olarak yatırımcılara devletin sunduğu tüm destekler hakkında ücretsiz bilgilendirme hizmeti sunmaktadır. Sinop’ta 2014 yılı Ocak – Ekim döneminde hazırlanan 7 yatırım teşvik belgesinin 5’inin Sinop Yatırım Destek Ofisi tarafından gerçekleştirilmesi bu açıdan oldukça önemlidir.
Yatırımcı için teşvikler her ne kadar cazip gelse de ilin yatırım altyapısının da güçlü olması gerekmektedir. Sinop Limanı’nın gümrüklü yük limanı olarak işlev görebilmesi, ilde bulunan iki organize sanayi bölgesinin tüm altyapısının hızlı bir şekilde tamamlanması ve nitelikli iç göç ile etkin istihdam olanakları sunması Sinop’un ilerleyen yıllarda çok daha fazla yatırım çekebilmesini sağlayabilecektir.
Elbette Sinop’ta sunulan teşvik konularının da gözden geçirilmesi gerekmektedir. Kurulması planlanan nükleer santrallerin yan sanayisine yönelik teşviklerin arttırılması ve desteklenmeyen sektörlerin teşvik sistemine eklenmesi ve özellikle bu konularda yatırım planlayan yatırımcılara Sinop ilinde özel teşviklerin verilmesi gerekmektedir. Yine çağrı merkezleri gibi yüksek oranda istihdam imkanını ön plana çıkaran hizmet sektörü yatırımlarının da Sinop’ta teşvik edilmesine de ihtiyaç duyulmaktadır.
2014 yılında Sinop’ta çıkarılan yatırım teşvik belgesi sayısına ilişkin veriyi Ekonomi Bakanlığı’ndan 2015 Şubat’ında alabileceğiz. 2014 yılının hemen başında Ekonomi Bakanı Sn. Nihat Zeybekçi tarafından açıklanan “teşvik sisteminde 2013 yılındaki destek oranlarına devam edilmesi” kararının 2015 yılında da devam etmesi daha fazla yatırımcıyı Sinop’a çekebilecektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder