Sinop Ekonomi Verileri (Ocak-Ekim, 2015)

Dış Ticaret Genel Görünüm

Ekim ayı sonu itibariyle Sinop ilinin dış ticaret verileri değerlendirildiğinde ay sonunda %3,3 oranında ihracat artışı görülmüş olsa da 2015 yılı ilk 10 ay sonunda ilin ihracatında geçen yıla kıyasla %30 azalma yaşanmıştır. İthalatta ise ay itibariyle 3,5 kat artış, yıl içerisinde ise 2014’e oranla %58,5 yükseliş görülmüştür. İlk 10 ay sonunda Sinop ilinin ihracatı 14,7 milyon $, ithalatı 8,7 milyon $ ile toplam yaklaşık 23,5 milyon $ ticaret hacmi gerçekleştirilmiştir. 

Dış ticarette lider sektörler incelendiğinde ise, Sinop ilinin Ocak-Ekim 2015 döneminde su ürünleri sektörü ihracat liderliğini sürdürmüştür. Uzak Doğu ülkelerine ihracatı gerçekleştirilen bu sektörde 4,17 milyon $ ihracat yapılmış, ancak 2014 yılı aynı dönemine göre %14 oranında azalmıştır. Avrupa ve Kafkas ülkelerine ihraç edilen makine ve aksamları ise 1,98 milyon $ ihracat ile ikinci sırada gelmiştir. Ekim ayı sonu itibariyle adi metallerin ihracatı ilk üçe girebilmiş, 1,79 milyon $ ihracat bir önceki yıla göre yaklaşık %30 artış göstermiştir.

İlk 10 ay sonunda ithalatta ise hayvan yemi 2,27 milyon $ ile ilk sırada gelmiştir. Yoğun olarak Çin’den ithal edilen makine ve aksamları ithalatı bir önceki yıla göre %15 düşüş ile 1,90 milyon $ ithalat ile ikinci sırada gelmiştir. Alüminyumdan eşya ithalatı ise bu yıl ithalatta öne çıkan sektörlerden olmuş, 2014 yılında ithalat yapılmayan bu sektörde 2015 yılı Ocak-Ekim dönemi sonunda 1,6 milyon $ ithalat gerçekleştirilmiştir.

Güney Kore, 2,49 milyon $ ihracat ile Ekim ayı sonu itibariyle 2015 yılında Sinop ilinin en önemli ihracat partneri olmaya devam etmiştir. Almanya’ya 1,58, Rusya’ya ise 1,5 milyon ihracat gerçekleştirilmiş olup, bu iki ülkeden Almanya’ya olan ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre %44 düşüş, Rusya’ya olan ihracatta ise yaklaşık %70 artış görülmüştür. İthalatta hayvan yemi ithalatı yapılan Gürcistan 3,32 milyon $ ile ilk sırada gelmiştir. 2014 yılına kıyasla %28 oranında azalma yaşanan Çin’den ithalat 2015 Ocak-Ekim dönemini 1,66 milyon $ ithalat ile kapatmış, Azerbaycan’dan ithalat bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık 15 kat artarak 1,66 milyon $ seviyesine gelmiştir.

2014 yılında ihracatta lider sektör olan örme giyim 2015 yılı ilk 10 ay sonunda %72 düşüş göstermiş, bu sektörde 6,1 milyon $ olan ihracat 2015 yılında 1,7 milyon $ seviyesine gerilemiştir. Su ürünleri sektöründe geçen yıl ile hemen hemen aynı performans gösterilmiş, yaş meyve ve sebze sektörü özellikle Rusya-Ukrayna geriliminden etkilenmeye devam etmiştir; 2014 yılı ilk 10 ay sonunda 2,3 milyon $ olan ithalat bu yıl 1,6 milyon $’a gerilemiştir. İthalatta makine ve aksamları ithalatı 2014 yılında olduğu üzere 2015 yılında da lider sektör olmaya devam etmiştir. Çinko ithalatı 2015 yılında tamamen durmuş olup, bu materyal yerine yıl içerisinde alüminyum ithalatına başlanmıştır. 

İhracatta ise Sinop ilinin Avrupa Birliği ülkeleri ile ticari ilişkileri zayıflamıştır. Almanya’ya ihracat ilk 10 ay sonunda %45, İngiltere’ye ise %62 azalmıştır. Bu iki ülkeye 2014 yılı Ocak-Ekim döneminde yaklaşık 4,5 milyon $ithalat gerçekleşmiş iken, bu yıl aynı döneminde bu rakam 2,1 milyon $ seviyesine inmiştir. 2014 yılında çinko ithalatı gerçekleştirilen Kazakistan’dan 2015 yılında alüminyum alınmakta olup, bu ülkeden ithalat %50 azalmıştır. Sinop ilinin Rusya’dan ithalatı 2015 yılı geneli itibariyle donmuştur, geçen yıl yaklaşık 600.000 $ ithalat yapılan bu ülkeden 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde herhangi bir ithalatın gerçekleştirilmemesi kritiktir.

Dış Ticaret Performansı 

2015 yılının ilk 10 aylık performansı 2013-2015 yılları genelinde değerlendirildiğinde, yaz dönemi ile birlikte Sinop ilinin ihracatında artış yaşandığı, Eylül ayındaki önemli düşüşten sonra Ekim ayı sonunda tekrardan yükselişe geçtiği görülmüştür. Temmuz ayında bu yılın en yüksek ihracat rakamına ulaşılmış olup, 2015 yılı toplam ihracatının yılsonunda 2013 ve 2014 yılları ihracatının gerisinde kalması beklenmektedir.

İhracatın tersine ithalatta ise diğer yıllara kıylasla önemli artışlar devam etmiştir. Ocak-Ekim dönemi itibariyle 2015 yılında Sinop iline yapılan ithalat özellikle 2014 yılına göre büyük artış göstermiştir, Ağustos ayı sonu itibariyle 2014 yılı toplam ithalatı geride bırakılmıştır.

Açılan Kapanan Firma Performansı

TOBB’dan alınan verilere göre, 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde toplam 72 yeni işletme (şahıs ve limited) kurulmuş olup, açılan işletme sayısında 2014 yılı aynı dönemine göre %15 azalma görülmüştür.

2014 yılı ilk 10 ayına kıyasla %4 artış ile Ekim ayı sonu itibariyle 28 firma (şahıs ve limited) kapanmıştır. Her ne kadar bir önceki yıla göre daha fazla işletmenin kapandığı görülmüş olsa da, Sinop ili rakamları Türkiye ortalamasının oldukça altında kalmıştır. 

Türkiye’de açılan ve kapanan firmaları incelerken, ilin nüfus yoğunluğu ve girişimciliğin bu nüfusa göre kıyaslanmasının da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Kurulan işletme sayısı nüfusa oranla incelendiğinde Sinop’ta 2015 yılı Ekim ayı sonu itibariyle her 2.841 kişiye 1 firma kurulmuş olup 829 olan Türkiye ortalamasının oldukça altında kalmıştır. Bu alanda İstanbul 1. sırada yer alırken, TR82 Bölgesi’nde yer alan Çankırı 56, Kastamonu 60 ve Sinop 74. sırada yer almıştır.[1] 

Ocak-Ekim dönemi itibariyle kapanan firma sayısının nüfusa oranında ise Sinop Türkiye ortalamasına göre daha iyi konumda olmuştur. Bu açıdan her 3.056 kişide bir firmanın kapandığı Türkiye ortalamasına göre Sinop’ta bu oran her 7.305 kişide bir firma olarak hesaplanmıştır. Bu açıdan Sinop Türkiye genelinde 24. sırada olup, Çankırı 19. ve Kastamonu 50. sırada yer almıştır. [2]

TOBB’dan alınan verilere göre yeni kurulan şirketlerin sermayeleri incelendiğinde Sinop’ta ilk 10 ay sonunda 24 şirketin kurulduğu ve bu şirketlerin toplam sermayesinin 2,82 milyon TL olduğu görülmüştür. Kastamonu 16,86 milyon TL ile 57, Çankırı ise 20,64 milyon TL ile 49. sırada yer almıştır. Ülke genelinde ise yıl içerisinde kurulan 55.127 şirketin toplam 10,8 milyar TL değerinde sermayeye sahip olmuştur. Özellikle Çankırı ili kurulan şirketlerin sermaye büyüklükleri bakımından Türkiye’de ilk 10’da yer alırken, Sinop ilinin ise son sıralarda kaldığı görülmüştür. [3] 

Yatırım Teşvik Belgesi Performansı 

2014 yılında Sinop ilinde planlanan yatırımlara ilişkin olarak hazırlanan yatırım teşvik belgesi sayısında yaşanan düşüş 2015 yılında da devam etmiştir. 2015 yılının Ekim ayında Sinop ilinde herhangi bir teşvik belgesi hazırlanmamış olup, 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde ise Sinop ilinde toplam 5 adet yatırım için teşvik belgesi oluşturulmuştur.

2014 yılının ilk 10 ayında çıkarılan toplam 7 teşvik belgesi için 304 kişilik istihdam öngörülmüş, 2015 yılının aynı periyodunda ise 5 teşvik belgesinde toplam 78 kişilik istihdam hazırlanan belgelerde beyan edilmiştir.

Yıl içerisinde gerçekleştirilmesi planlanan madencilik yatırımından ötürü 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde hazırlanan teşvik belgelerinde beyan edilen sabit yatırım tutarı 26,98 milyon TL olup, geçen yıla göre %73 azalmıştır. 2014 yılındaki teşvik belgeleri arasında 85 milyon TL tutarındaki enerji yatırımının bulunmasından ötürü bu farkın oluştuğu da not edilmiştir.

Konut Satış Performansı

2015 yılındaki konut satışları ilk 10 ay sonunda son iki yıla kıyasla daha yüksek oranda seyretmeye devam etmiştir. TÜİK’ten alınan verilere göre, Sinop ilinde 2015 yılı başından itibaren hızla artan konut satışları Ağustos ayında 338 konut satışı ile bu yılki en yüksek rakamına ulaşmış, Eylül ayı sonunda 2014 performansından uzaklaşmış, ancak Ekim ayı ile tekrardan satışlarda artış görülmüştür. Kasım ve Aralık aylarında konut satışlarının artan bir grafik izlemesi ile birlikte 2015 yılı sonunda toplam konut satışlarının 2014 yılı verilerinin geçilmesi beklenebilir.

*2015 yılı 4. çeyrek için sadece Ekim ayı verileri mevcuttur.
[1] Veriler TÜİK’ten alınmış olup, hesaplamalar tarafımca gerçekleştirilmiştir.
[2] Veriler TÜİK’ten alınmış olup, hesaplamalar tarafımca gerçekleştirilmiştir. 

[3] Veriler TOBB’dan alınmış olup, hesaplamalar tarafımca gerçekleştirilmiştir.

What's happening in Black Sea - October, 2015

Bulgaria

• According to Bulgarian Finance Ministry, the country’s economy is expected to grow by 2.1%, 2.5% and 2.7 in 2016, 2017 and 2018, respectively.
• Kiril Domuschiev, President of the Confederation and Employers and Industrialists in Bulgaria (KRIB), expressed that Bulgarian gray economy reached 30% of the country’s economy, which makes Bulgaria ranked first in the EU in terms of gray economy. Domuschiev believes that one of the most troubled sectors in the country is tourism.
• Bulgarian National Bank (BNB) reported that foreign direct investment (FDI) in Bulgaria for January-August period was € 944.3 million. 
• Bulgarian Employment Agency announced that the country’s unemployment rate dropped to 9.2% (302,775 people) in September, which is 1.3% lower than the same month in the previous year. 
• Vladislav Goranov, Bulgarian Finance Minister mentioned that education, defense and interior ministry will take more shares in the government budget for 2016.
• The Industrial and Commercial Bank of China (ICBC) announced that they are planning to offer a great deal amount of loan, € 650 million, to Bulgarian Energy Holding (BEH) in order to use for thermal power plants.
• International Monetary Fund (IMF) declared in its latest World Economic Outlook report that Bulgarian economy is expected to grow by 1.2%in 2015 and 1.9% in 2016. 
• Bulgarian Finance Ministry expressed that debt to GDP ratio for Bulgaria remained unchanged from July as 28.4%. 
• According to the data of the Electricity System Operator (ESO), exports of Bulgarian electricity producers increased to 8.42 million MWh by the end of September 2015, which is 31.7% more than the previous year. The main electricity importer is Greece.
• World Economic Forum (WEF) announced that Bulgaria retained the 54th position in WEF’s competitiveness ranking.

Georgia

• Dmitry Kumsishvili, Georgian Economy Minister, expects the country’s economy to grow by 3% in 2015 with the support of FDIs reaching at least $ 1.7 billion. 
• Georgia is planning to get its independence in terms of energy. According to Kakha Kaladze, Georgian Energy Minister, four new hydro power plants will be built in Georgia’s Racha-Lechkumi and Lower Svaneti regions in order to replace expensive thermal power and also export energy to its neighboring countries. The project covers four hydro power plants producing 1.7 billion kW per hour and is expected to start its phase of construction in 2017. 
• National Statistics in Georgia announced that Georgian economic growth slowed to 2.8% in the first eight months of 2015, which was 6.1% in the same period last year. 
• Asian Development Bank (ADB) expressed that the Bank has established strong relationship with Georgia, which became a member in 2007. Only in 2015, ADB approved $ 75 million to assist Georgian government’s reforms on resource utilization. 

Greece

• Greek government acts negative in terms of the country’s economy. Syriza officials mentioned that they expected the economy to shrink by 1.3% this year and a return to growth could happen later in 2016.
• Valdis Dombrovskis, European Commission Vice President, mentioned that they revised their forecast on Greek economy to 2.0% from 2.5% for 2015. Although there was a life-sign for the country’s economy last year with 0.8% growth since 2008, the country slid back into recession due to the rejection of agreed reforms by Syriza. 
• According to Greek government officials, the country’s unemployment rate decreased by 0.2% to 25% in July, compared to June 2015.
• Greece’s industry output has been functioning positive, according to Greek national statistics institution ELSTAT. Greek manufacturing production increased 4.2% and electricity production rose by 4.2% while mining output declined by 6.1% in August, all compared to same month in the previous year. 

Romania

• Romania seeks to work with Chinese state on Cernavoda Nuclear Power Plant in order to develop units 3 and 4, according to Daniela Lulache, Nucleaelectrica CEO-81.3% owned by Romanian state. The project is estimated at € 6.45 billion and will be covered by the China Nuclear Power Corporation which will hold 51% of the project. 
• Portland Trust, Czech investment fund, recently borrowed € 77 million from Banca Comerciala Romana (BCR) in order to develop the Oregon Park project in Bucharest which amounts to € 102.2 million.
• According to Florin Danescu, Romanian Banking Association, Romania’s bank assets reach to 60% of the country’s GDP. 
• EKR Elektrokontakt Romania, manufacturer of cabling solutions for the automotive industry, plans to receive € 9 million state aid for an investment of € 18 million in Gorj county with creating more than 800 jobs in the country. EKR established in 1996 and has been a supplier to BMW Group, Daimler and General Motors.
• According to Romanian Ministry of Economy, the number of companies from the United States (the US) invested in Romania increased this year. The US investments in Romania reached to $ 1.3 billion and had 4.8% increase at the end of June this year, compared to previous year. The investments were mainly from wholesale and retail trade, real estate and mining with 27%, 16.8% and 12.7%, respectively. 
• Siniat Romania opened a new drywall factory in Turceni with a worth of € 50 million investment. Turceni plant, the first plant using the gypsum resulted from the gas desulphurization process from a heat plant, plans to supply ten markets in South-Eastern Europe by having 27 million m2 production capacity.
• According to the WEF Global Competitiveness Report, Romanian economy moved up to 53rd among 140 economies. 

Russia

• British-based AstraZeneca Group announced that they opened a new drug factory with a worth of $ 224 million in the Kaluga region southwest of Moscow. The company plans to reach full capacity in 2017.
• Fitch Ratings declared that it confirmed Russia’s long and short term foreign currency sovereign credit ratings as BB+ and BBB-, respectively. 
• Russian investment bank – The International Investment Bank expressed that they have managed to attract € 25 million on the Bucharest Stock Exchange to invest in Romanian companies with granting loans.
• Anton Siluanov, Russian Finance Minister, declared that the country’s GDP could decrease by 3.8% due to lower oil prices and international sanctions, but the growth will be expected for 2016 with 0.7%. 
• Russian Economy Minister Alexei Ulyukayev expressed that the Ministry expected ruble exchange rate against the dollar to be 63.5 in 2016 with 16% strengthening compared to earlier forecast.

Turkey

• Turkish President Recep Tayyip Erdogan mentioned that the opening of the third airport in Istanbul, which is expected to become one of the world’s busiest air hubs, has been delayed to the first quarter of 2018. The airport aims to handle 90 million passengers a year at first phase, 150 million when fully operational. The cost of Turkey’s biggest project estimated as € 32 billion, according to the President. 
• According to Turkey’s Central Bank, Turkey attracted $ 11.8 billion of foreign direct investment in January-August period of 2015, with 36% increase compared to the same period of 2014. 
• Hakan Cakil, Turkish Ambassador to Nigeria, expressed that Nigeria-Turkey trade volume reached to $ 2.5 billion as of December 2014. Nigeria, Turkey’s top trading partner in sub-Saharan Africa, mainly exports liquefied natural gas to the country. 
• Standard & Poor’s cut its growth forecast on Turkey to 2.8% from 3.2% for 2016. 
• Shahin Mustafayev, Azerbaijan’s Economy and Industry Minister, announced that Azerbaijan’s investments in Turkish economy will reach $ 17billion to $ 20 billion by 2020, which is just over $ 6 billion currently. Bilateral trade has been going just fine, more than 2,600 Turkish companies invested in Azerbaijan while 1,600 Azerbaijani companies are active in Turkey.
• As September 2015, the annual inflation in Turkey increased to 7.95%, which is above the government’s target of 5% for the end of year.
• Dydo Drinco, Japanese drinks firm, announced to acquire three Turkish beverage makers – including Cola Turka – with a total investment of $ 110 million.

Ukraine

• Standard & Poor’s declared that they increased Ukraine’s both foreign and local currency sovereign credit ratings to B- from SD and B- from CCC+, respectively. 
• Due to politic conflicts’ heavy impacts on the country’s economy, the World Bank has revised its projections on Ukraine’s GDP as 12% decline for 2015, which was forecasted as 7.5% earlier. 
• According to Naftogaz, Ukrainian state energy firm, the company plans to buy 2.2 billion cubic meters of Russian gas for $ 500 million in 2016. The European Bank for Reconstruction and Development also announced that they have already approved a proposal to Naftogaz to extend their loan up to$ 300 million in order to purchase the natural gas on the European market.