Sinop Ekonomi Verileri (Ocak-Ekim, 2015)

Dış Ticaret Genel Görünüm

Ekim ayı sonu itibariyle Sinop ilinin dış ticaret verileri değerlendirildiğinde ay sonunda %3,3 oranında ihracat artışı görülmüş olsa da 2015 yılı ilk 10 ay sonunda ilin ihracatında geçen yıla kıyasla %30 azalma yaşanmıştır. İthalatta ise ay itibariyle 3,5 kat artış, yıl içerisinde ise 2014’e oranla %58,5 yükseliş görülmüştür. İlk 10 ay sonunda Sinop ilinin ihracatı 14,7 milyon $, ithalatı 8,7 milyon $ ile toplam yaklaşık 23,5 milyon $ ticaret hacmi gerçekleştirilmiştir. 

Dış ticarette lider sektörler incelendiğinde ise, Sinop ilinin Ocak-Ekim 2015 döneminde su ürünleri sektörü ihracat liderliğini sürdürmüştür. Uzak Doğu ülkelerine ihracatı gerçekleştirilen bu sektörde 4,17 milyon $ ihracat yapılmış, ancak 2014 yılı aynı dönemine göre %14 oranında azalmıştır. Avrupa ve Kafkas ülkelerine ihraç edilen makine ve aksamları ise 1,98 milyon $ ihracat ile ikinci sırada gelmiştir. Ekim ayı sonu itibariyle adi metallerin ihracatı ilk üçe girebilmiş, 1,79 milyon $ ihracat bir önceki yıla göre yaklaşık %30 artış göstermiştir.

İlk 10 ay sonunda ithalatta ise hayvan yemi 2,27 milyon $ ile ilk sırada gelmiştir. Yoğun olarak Çin’den ithal edilen makine ve aksamları ithalatı bir önceki yıla göre %15 düşüş ile 1,90 milyon $ ithalat ile ikinci sırada gelmiştir. Alüminyumdan eşya ithalatı ise bu yıl ithalatta öne çıkan sektörlerden olmuş, 2014 yılında ithalat yapılmayan bu sektörde 2015 yılı Ocak-Ekim dönemi sonunda 1,6 milyon $ ithalat gerçekleştirilmiştir.

Güney Kore, 2,49 milyon $ ihracat ile Ekim ayı sonu itibariyle 2015 yılında Sinop ilinin en önemli ihracat partneri olmaya devam etmiştir. Almanya’ya 1,58, Rusya’ya ise 1,5 milyon ihracat gerçekleştirilmiş olup, bu iki ülkeden Almanya’ya olan ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre %44 düşüş, Rusya’ya olan ihracatta ise yaklaşık %70 artış görülmüştür. İthalatta hayvan yemi ithalatı yapılan Gürcistan 3,32 milyon $ ile ilk sırada gelmiştir. 2014 yılına kıyasla %28 oranında azalma yaşanan Çin’den ithalat 2015 Ocak-Ekim dönemini 1,66 milyon $ ithalat ile kapatmış, Azerbaycan’dan ithalat bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık 15 kat artarak 1,66 milyon $ seviyesine gelmiştir.

2014 yılında ihracatta lider sektör olan örme giyim 2015 yılı ilk 10 ay sonunda %72 düşüş göstermiş, bu sektörde 6,1 milyon $ olan ihracat 2015 yılında 1,7 milyon $ seviyesine gerilemiştir. Su ürünleri sektöründe geçen yıl ile hemen hemen aynı performans gösterilmiş, yaş meyve ve sebze sektörü özellikle Rusya-Ukrayna geriliminden etkilenmeye devam etmiştir; 2014 yılı ilk 10 ay sonunda 2,3 milyon $ olan ithalat bu yıl 1,6 milyon $’a gerilemiştir. İthalatta makine ve aksamları ithalatı 2014 yılında olduğu üzere 2015 yılında da lider sektör olmaya devam etmiştir. Çinko ithalatı 2015 yılında tamamen durmuş olup, bu materyal yerine yıl içerisinde alüminyum ithalatına başlanmıştır. 

İhracatta ise Sinop ilinin Avrupa Birliği ülkeleri ile ticari ilişkileri zayıflamıştır. Almanya’ya ihracat ilk 10 ay sonunda %45, İngiltere’ye ise %62 azalmıştır. Bu iki ülkeye 2014 yılı Ocak-Ekim döneminde yaklaşık 4,5 milyon $ithalat gerçekleşmiş iken, bu yıl aynı döneminde bu rakam 2,1 milyon $ seviyesine inmiştir. 2014 yılında çinko ithalatı gerçekleştirilen Kazakistan’dan 2015 yılında alüminyum alınmakta olup, bu ülkeden ithalat %50 azalmıştır. Sinop ilinin Rusya’dan ithalatı 2015 yılı geneli itibariyle donmuştur, geçen yıl yaklaşık 600.000 $ ithalat yapılan bu ülkeden 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde herhangi bir ithalatın gerçekleştirilmemesi kritiktir.

Dış Ticaret Performansı 

2015 yılının ilk 10 aylık performansı 2013-2015 yılları genelinde değerlendirildiğinde, yaz dönemi ile birlikte Sinop ilinin ihracatında artış yaşandığı, Eylül ayındaki önemli düşüşten sonra Ekim ayı sonunda tekrardan yükselişe geçtiği görülmüştür. Temmuz ayında bu yılın en yüksek ihracat rakamına ulaşılmış olup, 2015 yılı toplam ihracatının yılsonunda 2013 ve 2014 yılları ihracatının gerisinde kalması beklenmektedir.

İhracatın tersine ithalatta ise diğer yıllara kıylasla önemli artışlar devam etmiştir. Ocak-Ekim dönemi itibariyle 2015 yılında Sinop iline yapılan ithalat özellikle 2014 yılına göre büyük artış göstermiştir, Ağustos ayı sonu itibariyle 2014 yılı toplam ithalatı geride bırakılmıştır.

Açılan Kapanan Firma Performansı

TOBB’dan alınan verilere göre, 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde toplam 72 yeni işletme (şahıs ve limited) kurulmuş olup, açılan işletme sayısında 2014 yılı aynı dönemine göre %15 azalma görülmüştür.

2014 yılı ilk 10 ayına kıyasla %4 artış ile Ekim ayı sonu itibariyle 28 firma (şahıs ve limited) kapanmıştır. Her ne kadar bir önceki yıla göre daha fazla işletmenin kapandığı görülmüş olsa da, Sinop ili rakamları Türkiye ortalamasının oldukça altında kalmıştır. 

Türkiye’de açılan ve kapanan firmaları incelerken, ilin nüfus yoğunluğu ve girişimciliğin bu nüfusa göre kıyaslanmasının da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Kurulan işletme sayısı nüfusa oranla incelendiğinde Sinop’ta 2015 yılı Ekim ayı sonu itibariyle her 2.841 kişiye 1 firma kurulmuş olup 829 olan Türkiye ortalamasının oldukça altında kalmıştır. Bu alanda İstanbul 1. sırada yer alırken, TR82 Bölgesi’nde yer alan Çankırı 56, Kastamonu 60 ve Sinop 74. sırada yer almıştır.[1] 

Ocak-Ekim dönemi itibariyle kapanan firma sayısının nüfusa oranında ise Sinop Türkiye ortalamasına göre daha iyi konumda olmuştur. Bu açıdan her 3.056 kişide bir firmanın kapandığı Türkiye ortalamasına göre Sinop’ta bu oran her 7.305 kişide bir firma olarak hesaplanmıştır. Bu açıdan Sinop Türkiye genelinde 24. sırada olup, Çankırı 19. ve Kastamonu 50. sırada yer almıştır. [2]

TOBB’dan alınan verilere göre yeni kurulan şirketlerin sermayeleri incelendiğinde Sinop’ta ilk 10 ay sonunda 24 şirketin kurulduğu ve bu şirketlerin toplam sermayesinin 2,82 milyon TL olduğu görülmüştür. Kastamonu 16,86 milyon TL ile 57, Çankırı ise 20,64 milyon TL ile 49. sırada yer almıştır. Ülke genelinde ise yıl içerisinde kurulan 55.127 şirketin toplam 10,8 milyar TL değerinde sermayeye sahip olmuştur. Özellikle Çankırı ili kurulan şirketlerin sermaye büyüklükleri bakımından Türkiye’de ilk 10’da yer alırken, Sinop ilinin ise son sıralarda kaldığı görülmüştür. [3] 

Yatırım Teşvik Belgesi Performansı 

2014 yılında Sinop ilinde planlanan yatırımlara ilişkin olarak hazırlanan yatırım teşvik belgesi sayısında yaşanan düşüş 2015 yılında da devam etmiştir. 2015 yılının Ekim ayında Sinop ilinde herhangi bir teşvik belgesi hazırlanmamış olup, 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde ise Sinop ilinde toplam 5 adet yatırım için teşvik belgesi oluşturulmuştur.

2014 yılının ilk 10 ayında çıkarılan toplam 7 teşvik belgesi için 304 kişilik istihdam öngörülmüş, 2015 yılının aynı periyodunda ise 5 teşvik belgesinde toplam 78 kişilik istihdam hazırlanan belgelerde beyan edilmiştir.

Yıl içerisinde gerçekleştirilmesi planlanan madencilik yatırımından ötürü 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde hazırlanan teşvik belgelerinde beyan edilen sabit yatırım tutarı 26,98 milyon TL olup, geçen yıla göre %73 azalmıştır. 2014 yılındaki teşvik belgeleri arasında 85 milyon TL tutarındaki enerji yatırımının bulunmasından ötürü bu farkın oluştuğu da not edilmiştir.

Konut Satış Performansı

2015 yılındaki konut satışları ilk 10 ay sonunda son iki yıla kıyasla daha yüksek oranda seyretmeye devam etmiştir. TÜİK’ten alınan verilere göre, Sinop ilinde 2015 yılı başından itibaren hızla artan konut satışları Ağustos ayında 338 konut satışı ile bu yılki en yüksek rakamına ulaşmış, Eylül ayı sonunda 2014 performansından uzaklaşmış, ancak Ekim ayı ile tekrardan satışlarda artış görülmüştür. Kasım ve Aralık aylarında konut satışlarının artan bir grafik izlemesi ile birlikte 2015 yılı sonunda toplam konut satışlarının 2014 yılı verilerinin geçilmesi beklenebilir.

*2015 yılı 4. çeyrek için sadece Ekim ayı verileri mevcuttur.
[1] Veriler TÜİK’ten alınmış olup, hesaplamalar tarafımca gerçekleştirilmiştir.
[2] Veriler TÜİK’ten alınmış olup, hesaplamalar tarafımca gerçekleştirilmiştir. 

[3] Veriler TOBB’dan alınmış olup, hesaplamalar tarafımca gerçekleştirilmiştir.